انواع ترکیب در زبان فارسی
1-ترکیب وصفی
تر کیب و صفی از یک هسته و یک صفت تشکیل می شود و این صفت می تواند صفت پیشین باشد مانند کدام خانه ، هیچ کس ، سه نفر و ....و یا صفت بیانی پسین باشد مانند خانه بزرگ ، کتاب مفید ، منظره زیبا و ....
2- ترکیب اضافی
آن است که مرکب از هسته ، نقش نمای اضافه و یک غیر صفت تشکیل شده باشد به عبارت دیگر مهم آن است که کلمه بعد از نقش نمای اضافه، صفت نباشد و هرچه باشد ترکیب اضافی خواهد بود مانند کتابِ احمد ، کیف ِ من ، راه پیروزی .
1- مبالغه:
آن است که گوینده چیزی را ادعا می کند که هم از دیدگاه عقل و خرد ممکن و شدنی است هم عادتاً در آزمونهای زندگی نمونه هایی دارد، مثلا کسی به یار و دوست عزیزش بگوید : من ان قدر به تو انس دارم به طوری که دیگر کسی را دوست ندارم و از دیدن خلق جهان ملول و بیزارم.
جیم شدن
چند تن از اصحاب امام صادق (ع) به علت علاقه و ارادت به آن حضرت تحت تعقیب قرار گرفتند و هارون با روشهای مختلف می خواست آنها را از بین ببرد. این عده از حضرت کسب تکلیف کردند امام جعفر صادق (ع) جواب آنها را با یکی از حروف الفبایی دادند و آن حرف ج بود یعنی به طور رمز و سر بسته پیام دادند که: جیم شوید. سوال کنندگان مجاز نبودند، بیش از این از حضرت توضیح بخواهند زیرا جاسوسان خلیفه مراقب بودند لذا پیام اختصاری حضرت را با همان اختصار که دریافت کرده بودند به اطلاع علاقه مندانش در بغداد رسانیدند .هر کدام از آنان پیام امام صادق (ع) را به زعم خویش تعبیر کرده و بدان وسیله از دست هارون نجات یافتند. بعضی ها حرف ج را جلاء وطن دانسته عراق را ترک گفتند. عده ای منظور حضرت را جبل استنباط کرده و به کوهستان ها پناه بردند ولی بعضی حرف ج را به جنون تعبیر کرده بر اسب چوبین سوار شده خود را به دیوانگی زدند.
ویژگی های بدل
ویژگی های بدل که ما آنها را با عنوان « راه های تشخیص بدل » می شناسیم عبارت اند از :
۱ – بدل و اسم قبل از آن باید در جمله ، یک نقش داشته باشند.
2 – بدل و اسم قبل از آن باید یک چیز یا یک شخص باشند و دو چیز یا دو کس مستقل از هم نباشند .
3 – بدل از جمله قابل حذف شدن باشد ؛بدون این که به معنی جمله آسیبی برسد .
4 – اسم قبل از بدل نباید کسره داشته باشد .
5 – بدل بین دو ویرگول قرار می گیرد .
در قرن دهم دو جریان شعری در ادبیات ایران رواج مییابد. نخست همان شیوه لطیف و فصیح سخنورانی همانند بابافغانی (متوفی ۹۲۵ ق) که معانی و ظرافت کلام حافظ و اوج سبک عراقی را بهخاطر میآورد و دیگر نوعی خاص از سخنگویی که خود معلول چارهاندیشیهای برخی از شاعران این دوره جهت تغییر شیوه و رهایی از تقلید در سبک عراقی بود. به اعتقاد این گروه سبک عراقی و مضامین عاشقانه آن بیش از حد جنبة ذهنی و تخیلی یافته بود. پس آنان به سادهگویی و بیان واقعیت در کلام توجهی خاص نشان میدهند. از این رو ماجرای میان دو قهرمان اصلی مضامینعاشقانه ـ عاشق و معشوق ـ را با زبانی ساده، واقعی و به دور از هر گونه تکّلف ـ مکتب وقوع ـ بیان میدارند، اما این بیپیرایگی و صراحت بیان چنان که گاه عاشق بر خلاف سنت معمول در ادبیاتعاشقانه با خشونت با معشوق خود رفتار میکند و ضمن انتقاد از عملکرد او حتی وی را به قطع ارتباط تهدید میکند. واسوخت مکتب وقوع شیوهای در سخنوری بهویژه غزلسرایی است که با سادگی فوقالعاده زبانی و عاریبودن از اغراقهای شاعرانه و پیرایههای کلامی و معنوی متمایز و مشخص است. در اوایل قرن دهم بسیاری از شاعران این شیوه را به کار میگرفتند که تفاوت کلی با طرز سخنگویی شاعران قرون پیش از آن داشت. از جمله مهمترین وجوه تمایز این مکتب عبارت بود از: ۱ ـ بیان واقعی عوالم عاشقانه: شاعران زبان حال احساسات خود را آنچنان که واقعیت داشت و خود احساس میکردند، بدون هیچگونه پردهپوشی و پنهان کاری، به تصویر میکشیدند.
آش شله قلمکار
آش شله قلمکار است!توضیح:این مثل داستانی دارد؛ میگویند ناصرالدین شاه قاجار، نذر داشت که سالی یک روز- آن هم در فصل بهار- به شهرستانک یا سرخه حصار (از نواحی خوش آب وهوای اطراف تهران) برود؛ در این روز خاص، به دستور او، دوازده دیگ آش بار میگذاشتند. مواد این آش، شامل چهارده رأس گوسفند و مقدار زیادی حبوبات،سبزیها و ادویههای مختلف بود. هنگام پختن این آش، نزدیکان شاه به اتفاق اهل خانواده خود، تلاش بسیاری میکردند که در تهیه مقدمات این آش نذری، از دیگران جلو بزنند و نهایت خدمت و ارادت خود را به این وسیله به شاه نشان دهند. مخارج و تدارکات تهیه آش و ریخت و پاشهای مالی و جشن و سرور پخت این آش، معروف بوده است. اما مراسم پختن این آش، آنقدر شلوغ و بینظم بوده که بعدها برای بینظمی و شلختگی، ضربالمثل شده است. کاربرد: هر کاری که بدون نظم و ترتیب انجام شود و آغاز و پایان آن معلوم نباشد، تشبیه میشود به: آش شله قلمکار. این مثل، نشان از هرج و مرج و ریخت و پاش آن کار دارد